Nếu bên đi tiên tấn công trung lộ thường kết hợp với tấn công cánh nào phòng thủ yếu kém của đối phương thì bên đi hậu cũng sẵn sàng phản công giống như vậy. Thế có nghĩa là nếu bên tiên chơi sai lầm hoặc tấn công thiếu tích cực thì bên đi hậu khai thác phản công và đôi khi việc phản công ở cánh thường giành thắng lợi.
Sau đây chúng ta xem những ván cờ minh họa cho kiểu phản công ở cánh của bên đi hậu.
Ván 43: Đòn Song Long Pháo "Quái Chiêu"
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 M2.3 4. B7.1 B7.1 5. P8-7 P2.6 6. X2.6 T7.5 7. X9.1 X1-2 8. X2-3 P8.6 9. X9/1 X8.2 10. B5.1 P2-7 11. M3/5
Trắng chơi Bình Phong Mã nhưng không phòng thủ mà phản công ngay từ nước thứ 5 với P2.6 khống chế cả một cánh của đen. Sau đó cặp Pháo như hai con rồng uốn khúc khiến Đen rúm cờ lại.
11. ... X2.4 12. B7.1 X2-3 13. P5-4 S6.5 14. M5.6 X3.2 15. T7.5 M3/1 16. M6.4 B7.1 17. M4.5 B7.1 18. X3-4 B7.1 19. P4.2 M7.5 20. X4-5 X3-6 21. S6.5 X6/1 22. P7-3 X6.3 23. M8.7 P7-5 24. X9.1 P8.1
Đen chịu thua.
Đây là ván Dương Quan Lân chơi với Lâm Ấu Như cầm Đen năm 1956.
Ván 44: Phản Công Cả Hai Cánh
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3 3. X1-2 X9-8 4. B7.1 B7.1 5. M8.7 T3.5 6. P8.2 P2/1 7. X2.6 P8-9 8. X2-3 X8.2 9. M7.6 P2-4 10. X3-4 M7.8 11. X4/2 M8.7 12. P5-8 X8.6 13. S6.5 P9-7 14. X4/1? M7/8! 15. T3.5
Sau giai đoạn khai cuộc, Trắng đã giành quyền chủ động. Bây giờ các quân Đen chưa làm được gì thì các quân Trắng đã phối hợp phát huy ưu thế:
15. ... B7.1! 16. M6.4 B7.1 17. M4/3 P4.5 18. Mt.2 P4-6 19. M2.3 X8-7 20. B7.1 P6-8 21. Tg5-6 S4.5 22. Pt-6 X1-4 23. Mt/4 B5.1 24. P6.1 B3.1 25. P8-6 X4.4 26. M4.2 X7/1 27. T5.3 P8-7
Đen chịu thua.
Ván 45: Trả Đòn ở Cánh Lời Quân Ngay
1. B7.1 P2-3 2. P8-5 P8-5 3. M8.7 M8.7 4. X9-8 X9-8 5. P2-3 M2.1 6. M2.1 B3.1 7. B7.1 X8.4 8. X8.5?
Nguyên tắc có nêu: đừng tham lợi nhỏ mà sa vào bẫy. Đen lời một Tốt muốn khống chế không cho M1.3 nên đáng lẽ Đen đi 8. B7-8 lại đi X8.5 bị đối phương giăng ngay cái bẫy.
8.... B1.1! 9. X8-9 P3/1 10. X9/1
Nếu không bỏ Tốt thì bị 10... P3-1 bắt chết Xe, còn đi 10. B7-6 thì mất Tượng, nguy hiểm.
10..... X8-3 11. X9-4 P3.6 12. P3-7 X3.3 13. X4.3 S4.5 14. X4-3 P5.4 15. S4.5 T3.5 16. X3/1 P5-3 17. P5.5 T7.5 18. T3.5 X1-4 19. X3/2 X4.8 20. T7.9 X3-1 21. X3-7 P3-5 22. Tg5-4 P5.2 23. Tg4.1 X1-5 24. X1-5 X5-9 25. S6.5 X4/2
Đen chịu thua thì Trắng phối hợp đánh song Xe.
Ván 46: Đơn Đề Mã Cũng Biết Phản Công
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 M8.9 3. X1-2 X9-8 4. B7.1 T3.5 5. M8.7 P2.4 6. B5.1
Trắng vừa phi Pháo qua hà chuẩn bị cuộc phản công, Đen có thể chơi 6. B3.1, nếu như 6...P8.4 thì 7. M7.6, Đen vẫn còn chủ động.
6. ... S4.5 7. B9.1 X1-4 8. B9.1 X4.6 9. M7.8 X4.1 10. P8/1 P8.4!
Như vậy Trắng không thụ động phòng thủ mà bắt đầu phản công ở cả hai cánh, giành quyền chủ động.
11. S4.5 X4/2 12. B9.1 X4.1 13. P8.1 X4-3 14. B9-8 P2/3 15. P8.4 X3-2 16. P8-5 X2-5 17. X9.9 M3/4 18. Pt-6 X5-4 19. P6-1 B7.1 20. X9/4 M4.3 21. T3.1 X8.3 22. M3.5 B3.1 23. M5.4 X4/1 24. X9.4 M3/4 25. M4.3 X4-5 26. X2.2 B3.1 27. X2-4 X8-7
Thế cờ giằng co nhưng rồi Đen sai sót nên kết cuộc thua cờ tàn.
Ván 47: Từ Phản Công Cánh Đến Trung Lộ
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3 3. X1-2 X9-8 4. B7.1 B7.1 5. X2.6 M7.6 6. M8.7 T3.5 7. P8.2 B7.1 8. X2-4 B7.1 9. M3/5 M6/4 10. X4/2 P2.2 11. X4-2 X1.1
Thế cờ còn phức tạp. Cánh trái của Trắng bị Xe Đen phong tỏa phải huy động Xe cánh mặt lên tiếp ứng. Bây giờ nếu Đen chơi tiếp: 12. P5-2 X1-6 13. P2.5 X6.1 14. P2/1 M4.3 15. X2-7 X8.3 tình thế đỡ căng, hai bên cân bằng. Thế nhưng Đen chơi những nước tiếp theo không chính xác.
12. X9.1? X8.1 13. X9-6 M4.3!
Trắng thực hiện phương châm: "Bỏ quân để giành lấy thế". Bây giờ nếu Đen đi: 14. X2-7 X1-6 15. X6.3 B3.1, Đen vô cùng khó chơi. Do đó Đen đã đi như những nước tiếp theo.
14. X6.3 B3.1 15. T7.9 Mt.2 16. P5-8 P2.3 17. X6-3 P2/1 18. P8-5 B5.1 19. P5.3 T7.5 20. X3.3 M3.4 21. X3-2 X8.1 22. X2.3 B3.1 23. X2/3 B3.1 24. X2-6 X1-4 25. M7/8 P2-5 26. M5/7 X4.1 27. M7.6 M4/2 28. X6.3 M2/4 29. M6.7 P5-9
Đen chịu thua vì cờ tàn Trắng lời nhiều Tốt.
Ván 48: Uy Hiếp Trung Lộ Đến Phản Công Cánh
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 B3.1 3. X1-2 X9-8 4. M8.9 M2.3 5. P8-7 M3.2 6. X2.6 T3.5 7. B5.1 S4.5 8. B5.1 B5.1 9. X2-3 B5.1 10. P7/1 X1-4 11. B3.1
Đen vội tấn công trung lộ bằng hi sinh Tốt đầu không ngờ đối phương bất chấp nước X3 -8 bắt hai quân, cứ ăn Tốt đầu rồi đưa Tốt qua hà khống chế trở lại đen. Bây giờ nếu Đen tham ăn một quân mà đi: 11. X3-8 M7.6 12. X8/1 M6.8 phản công cánh mặt yếu kém thì Đen khó chống đỡ.
11. ... X4.8 12. B3.1 P8.4 13. X3-8 P2-4 14. S6.5 P8-7 15. T3.1 X8.8 16. X8/1 X8-7 17. X8.4 P4/2 18. P7.1 P7-8 19. S5.4 B5.1 20. M3.4 P8.3 21. S4.5 X7.1 22. S5/4 X7/5 23. S4.5 B5.1 24. M4/5 X7.5 25. S5/4 X7/2 26. S4.5 X7-9 27. M5.4 X9.2 28. M4/3 P8/2 29. S5/4 X4-7
Đen chịu thua vì không chống đỡ được những nước tiếp theo của Trắng:
30. T7.5 P8.2 31. S4.5 X7.1 32. M3/4 X7-6 33. Tg5-4 P8/3 34. Tg4.1 P8-6. thắng
Ván 49: Tấn Công Và Phản Công ở Cánh
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3 3. X1-2 X9-8 4. B7.1 B7.1 5. M8.7 T3.5 6. P8.2 P2.2 7. X2.6 P8-9 8. X2.3 M7/8 9. X9.1 S4.5 10. X9-2 M8.7 11. B3.1 B7.1 12. P8-3 M7.6 13. X2.6 X1-4 14. M3.4 X4.3 15. P5-3!
Đen chơi Pháo đầu thấy khó làm gì chuyển quân tập trung tấn công cánh, thế cờ căng thẳng quyết liệt.
15. ... S5.4 16. X2-4 B5.1 17. B7.1 M6/8 18. B7-6 M8/6 19. B6.1 S4/5 20. B6-7 M3/2 21. M4.3 P9.4
Trắng bị uy hiếp nặng nề, sau khi đổi Xe, Trắng bắt đầu tìm đường phản công.
22. Ps-5 M2.4 23. M7.6 P2-4 24. B7-6 P9-1 25. M6.8 P1/2 26. M8.7 P4-3 27. P5-6 M4.2 28. B6-5 P3/1 29. Bt.1 T7.5 30. M3.5 S5.4 31. M5/6? M2.3!
Trắng nhảy Mã làm ngòi cho một Pháo tấn công Tượng và một Pháo tấn công Mã, Đen phải mất một Mã nên buông cờ chịu thua.
Ván 50: Những Phản Đòn Thuộc "Quái Chiêu"
1. P2-5 M2.3 2. M2.3 P8-6 3. X1-2 M8.7 4. B3.1 B3.1 5. P8.4 T3.5 6. P8-3 B9.1 7. M8.7 X1-2 8. M3.4 P6.2 9. B5.1 S6.5 10. X9.1 P2.3 11. M4/3 P6-4 12. M3.5 P2/1 13. X9-6 X9.3 14. P5-3 P4/2 15. X6.5
Đen chơi Pháo đầu phì Pháo rồi chuyển ra cánh tấn công, Trắng chơi Phản Công Mã chống đỡ tích cực tạo tình thế đối công căng thẳng.
15. ... M3.4 16. B7.1 M4.6 17. B7.1 P2.3 18. Ps-8? X2.7 19. X6-8 X2/4 20. P3-8 B5.1 21. P8.3 T5/3 22. B5.1
Đen lời Tốt, Xem ra ưu thế nhưng Trắng có điều kiện phối hợp quân đánh trả quyết liệt, do đó không thể đánh giá Đen ưu thật.
22..... X9-2 23. P8-9 P4-5 24. T3.5 M6.4 25. X2.1 X2.4 26. X2-6 M4/5 27. B3.1 M5.6 28. M7.6 M7.5 29. M6/4 X2-5 30. S6.5 X5/1 31. M4.2 M5.6 32. Tg5-6 P5-4 33. Tg6-5 M6.8
Đen hoàn toàn bó tay chịu thua. Đây là ván Triệu Khánh Các cầm Đen thua Hồ Vinh Hoa cầm Trắng, chơi ngày 19/7/1974.