Đi sau nói chung là phải phòng ngự chống đỡ, nhưng có nhiều thế trận bên đi sau vừa phòng ngự nhưng cũng đồng thời sẵn sàng phản công nếu đối phương chơi sai lầm hay tấn công không tích cực. Đó là các trận Thuận Pháo, Nghịch Pháo, Bình Phong Mã, Phản Công Mã và Thiết Đơn Đề. Sau đây chúng ta xem xét những trường hợp bên đi trước có sai sót, vi phạm nguyên tắc cơ bản của khai cuộc đã bị bên đi sau phản đòn giành chiến thắng.
1. Phản công trung lộ là mục đích của Trắng
Nếu bên đi trước coi Tốt đầu là mục tiêu lớn trong khai cuộc thì bên đi sau cũng luôn quan tâm mục tiêu này để tranh giành với đối phương. Trong một số trường hợp bên đi sau đánh trả uy hiếp ngay trung lộ của đối phương. Các ván cờ sau đây minh họa cho điều này.
Ván 36: Cuộc Đấu Tranh Giành Làm Chủ Trung Lộ
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7 3. X1-2 X9.1 4. M8.9 B1.1 5. X2.6 X9-4 6. S4.5 M2.1 7. X2-3 X1.1 8. B3.1 X4.4!
Trắng đưa Xe kỵ hà không cho Mã Đen nhảy lên đồng thời nếu Đen đi 9. B3.1 X4-7 sau đó đi T7.9 bắt chết Tốt đối phương, chiếm ưu.
 
9. P8-6 M1.2 10. X3/1 M2.1 11. X9-8 P2-3 12. X8.6 T7.9 13. X3.1 X1-6 14. X8-7 M1/2

15. P5.4 M7.5 16. X3-5 X6.7 17. X5/1 P5/1!
Trắng lui Pháo hi sinh Mã để phản đòn ngay trung lộ trong khi các Xe đã sẵn sàng phối hợp làm thua đối phương.
18. X5-8 X4.2  19. M3/4 P3-5 20. M9/7 Ps.5 21. M7.5 X4-5
Đen chịu thua vì không có gì cứu được.

Ván 37: Trắng Cũng Đặt Mục Tiêu Vào Tốt Đầu
1. P2-5 P8-5 2. M2.3 M8.7 3. X1-2 X9.1 4. M8.9 B1.1 5. X2.6 X9-4 6. S4.5 M2.1 7. X2-3 X1.1 8. B3.1 X4.7 9. B3.1 X1-6

 
 

Đen còn để một Xe trong góc, mới sử dụng Tốt 3 tấn công trong khi 2 Xe Trắng đã giành các yếu lộ quan trọng chuẩn bị cuộc phản công quyết liệt:
10. M3.2 X6.7 11. M2.4 S4.5 12. M4.3 P2-7
Đen cũng phải bảo vệ Tốt đầu, nếu tham bắt Mã đối phương bỏ Tốt đầu là sai lầm nghiêm trọng.
13. X3.1 P5.4 14. B3-2 M1.2 15. B7.1 …..
Đen không thể lui Xe về bắt Pháo đầu của Trắng được, vì nếu 15. X3/4 P5-1, bắt hai Xe đen.
15. ... M2.4 16. P8.7 T3.5 17. M9.7 M4.3 18. T7.9 M3.4 19. M7/6 X6-5 20. Tg5-4 X5-6 Thắng.

Ván 38: Đen Sai Lầm Phải Trả Giá
Ván cờ này do Trương Tăng Hoa và Dương Quan Lân chơi ngày 15-12-56 một lần nữa cho thấy Đen chơi không chính xác đã bịTrắng phản công ngay trung lộ giành chiến thắng rất đẹp.
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 M2.3 3. B7.1 B7.1 4. M8.7 M7.6 5. X9.1 S4.5 6. X9-6 T3.5 7. B5.1? M6.7
Đen vội tiến Tốt đầu, đáng lẽ phải ra Xe nhanh 7. X1-2 P8-7 8. B5.1 9. B5.1 B5.1 10. M3.5, Đen vẫn ưu.
 
8. M3.5 X9-8 9. B5.1 B5.1 10. P5.3 P8.3 11. X6.5 P8-5 12. S4.5 X1-4 13. X6-7 P2.4 14. X7-8 P2-3 15. T7.5 X4.4 16. X8/3 X4-5 17. X8-7 X5-2 18. P8.1

 
 

Đen chậm ra Xe nên bịTrắng phản công, các quân Đen lúng túng. Bây giờ nếu Đen đi 18. P8.9 X2.3 19. P9/1 M3.2, Đen chạy Xe mất Mã. Đến đây Trắng bắt đầu uy hiếp trung lộ mà mục tiêu là Tượng đầu.
18.... X8.7! 19. B7.1 T5.3 20. M5.7 M7.5 21. T3.5 X8-5 22. Tg5-4 M3.4 23. X7-4 X5-3 24. M7.5 X3/1 25. X4.1 X2.1 26. X1-3 T3/5 27. X3-2 B7.1 28. X4.1 P5-6 29. X2.6 X3-6 30. S5.4 X6.1 31. Tg4-5 X6-5 32. S6.5 X2.1 33. M5.6 S5.4 34. X4-6 P6.4 35. Tg5-4 X5.1 Đen chịu thua.

Ván 39: Pháo Đầu Không Dễ Yên Thân
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 M2.3 4. X2.6 B7.1 5. B5.1 B3.1 6. B5.1 S4.5 7. M3.5 B5.1 8. P5.3 T3.5 9. X2-6?
Đen chơi Pháo đầu Xe qua hà công gấp khống chế được trung lộ. Bây giờ đáng lẽ chơi P8-5 rồi triển khai nhanh cánh trái, Đen đi nước X2-6 thật vô nghĩa.
9. ... P8.2 10. P8-5 P8-5 11. P5.3 X8.5 12. B3.1 B7.1 13. X6-3 M3.5 14. X3/2 X8/1 15. X3-5 M5.7
 

 
 

Trắng không thể để đối phương dùng Pháo đầu khống chế trung lộ của mình nên đã dùng mọi cách để trục nó đi. Đen cố bám giữ trận địa nhưng Xem chừng thế đứng của Xe, Pháo Đen không ổn.
16. X5-3 Mt/6 17. P5/1 M6.5 18. X3-4 M5/7 19. X4-3 X8-5 20. M5/3? Mt.9 21. X3-2 M7.6 22. X2-4 M9.8 23. X4/1 M8.7 24. X4/2 X5.1 25. S4.5 P2.6
Bắt chết Xe, Đen chịu thua.
Ván cờ kết thúc mà một cánh quân Đen hoàn toàn bất động, rõ ràng vi phạm nguyên tắc khai cuộc rất nghiêm trọng.

Ván 40: Không Vào Pháo Vẫn Bắt Được Tốt Đầu
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 M2.3 4. M8.9 B7.1 5. P8-7 X1-2 6. X9.1 P8.4 7. X9-6 T3.5 8. S4.5 S4.5 9. X6.3 P2.5 10. B9.1 B3.1 11. M9.8 P2/1 12. P7-6 P8-5
Trắng thủ Bình Phong Mã nhưng đưa song Pháo qua hà cuối cùng bắt được Tốt đầu của đối phương, mở đầu cuộc phản công:

 
 

13. X2.9 M7/8 14. P6-8 X2-4 15. X6-2 M8.7 16. B7.1 P5/2 17. B7.1 X4.7 18. P8/1 T5.3 19. X2-7 T7.5 20. M8.7?
Đen nhảy Mã xuống không có tác dụng gì, đáng lẽ nên X7/1 bắt Pháo phòng giữ tuyến Tốt để sau này nhảy Mã lên đổi Pháo đầu của Trắng có thể giải vây cầu hòa.
20.... X4/1 21. P8.1 X4-7 22. X7-5 P5.3 23. T7.5 B7.1 24. X5-3 X7/1 25. T5.3 M7.6 26. M3.4 P2-5
27. T3/5 P5/1
Trắng ưu thế, lời Tốt nhưng Đen có thể cầm cự đánh hòa. Do sai lầm để mất quân nên Đen thua cờ tàn

Ván 41: Thuận Pháo Đi Sau Đẩy Tốt Đầu
Trước đây có một số người nghĩ rằng trận Thuận Pháo chỉ có bên đi tiên, mới đẩy Tốt đầu tấn công, còn bên đi hậu phòng thủ được thì không đẩy được. Điều này hoàn toàn không đúng. Trong một số trường hợp chơi đối công, bên đi sau vẫn đẩy Tốt đầu như thường. Ván cờ này là một ví dụ:
1. P8-5 P2-5 2. M8.7 M2.3 3. X9.1 X1-2 4. X9-4 S4.5 5. B1.1 X2.6 6. M2.1 X2-3 7. S4.5 M8.7! 8. P2-3 B5.1 9. X4.5

 
 

Trắng mở đợt phản công trong khi Đen chưa có gì sơ hở. Đáng lẽ Đen nên đi 9. X1-2 nếu Trắng chơi tiếp 9...M3.5 10. X4.5 B5.1 M5.4 12. X4-3, Đen ưu.
9. ... M7.5 10. X1-2 P8-6 11. X2.4 B9.1 12. B1.1 X9.4 13. X4-3 T7.9 14. P3-2 B5.1 15. B5.1 M5.3 16. X3-6 X3-7 17. P5.5 T3.5 18. T7.5 Ms.5 19. P2/2? X7-3 20. P2-1 X9-7 21. P1.7 T5/7 22. P1.2 X3.1 23. X2.5 P6-2 24. P1-3 X7/4 25. X2-3 P2.7 26. T5/7 X3.2 27. S5.6 M5.4 28. M1.3 M3.2 29. M3/5 M2.4 30. Tg5-4 X3-4 31. Tg4.1 Ms.5 32. Tg4-5 X4-5 33. Tg5-6 M4.2 Trắng thắng.

Ván 42: Phòng Thủ Không Bằng Bắt Tốt Đầu
1. P2-5 M8.7 2. M2.3 X9-8 3. X1-2 M2.3 4. M8.9 B3.1 5. X9.1 T3.5 6. X9-6 S4.5 7. X6.5 P8.1 8. B7.1 B7.1 9. X6/2 B3.1 10. X6-7 M3.4 11. P8-6 P8.1 12. X2.1? P8.2!
 

 
 

Trắng chơi Bình Phong Mã phòng thủ tích cực. Đến nước thứ 10, Trắng nhảy Mã lên có ý đồ M4/2 để bắt Xe và bắt cả Pháo 8 của đen, buộc Đen phải P8-6 để rồi X7-6 đuổi Mã Trắng lui về. Trắng chơi P8.1 bảo vệ Mã để nếu X7-6 thì Trắng đi P2-4 đuổi Xe, Đen sẽ mất Pháo. Do đó Đen chơi X2.1 định đưa sang cánh trái uy hiếp đối phương tạo cơ hội cho Trắng đi P8.2 bắt Tốt đầu, phản công trước.
13. X2-8 M4.5! 14. M3.5?
Đen nên 14. X7-5 buộc đổi Mã mà không bị Trắng chơi Pháo đầu.
14. ... P8-5 15. S6.5 P2-4 16. B1.1 P5/2 17. X7-5 X1-3 18. X8-7 P5-3 19. P5.4 X8.3 20. P5/1 X8-5 21. T3.5 P4.2 22. P5.2 T7.5 23. X5.2 M7.5 24. X7.3 P4.1 25. P6.1 B7.1 26. B1.1 B7-6 27. P6-5 B9.1 28. P5.2 P4-5 29. M9.7 M5.7 30. X7-8 P3-4 31. Tg5-6 P4/4 32. B3.1 M7/6 33. M7.5 M6.5 34. X8.1 T5.3 35. M5/7 M5.4 36. S5.6 M4.6 37. M7.6 X3.3 38. S4.5 X3-4 Thắng.